Wstyd

W Świecie według Żunia Iga Zakrzewska-Morawek pokazała, że słowa modeluje, ustawia po swojemu, urabia. I robi to z delikatnością i czuciem. Więcej tam było poezji niż prozy. A teraz przyszedł czas na prozę. Powieść? Nie wiem. Nie umiem powiedzieć, o czym jest Wstyd.

Są takie obrazki dla dzieci, inspirowane choćby serią Gdzie jest Wally? Dużo się tam dzieje. Można się przyglądać na różne sytuacje, postaci, wymyślać, kto jest kim, jaka jest za nim historia, ale w gruncie rzeczy one ze sobą nie są powiązane. Oczywiście jest tam temat wybrany przez autora, jak na poniższym obrazku bożonarodzeniowym. Mikołaje, sanie, renifery, śnieg ,prezenty – niby jest coś wspólnego, ale to tylko po to, żeby było spoiwo. Wstyd jest jak obrazek kamienicy, w której przez okna podglądamy różne osoby, rodziny, historie. Ale czy jest tam jakaś wspólna opowieść? Czy jest coś co łączy, poza tytułowym wstydem?

Where’s Wally? Santa Spectacular M. Handford

Mam wrażenie, że gdyby autorka zrobiła niezależne opowiadania, z migawkami z życia różnych osób, byłoby znacznie bardziej przejrzyście. A tak jest próba zszycia na siłę różnych wrażeń. Mam ten zarzut do wielu polskich powieści. Brakuje tam spójnej narracji, wciągającej opowieści, w której czekamy na to co się zdarzy, kto w jaki sposób zareaguje, co mu się zdarzy. Zamiast tego są tylko pocztówki. Zbiór bezładnie rozrzuconych pocztówek. Z kluczem znanym wyłącznie ich zbieraczowi. Tak jakby kupował tylko te, na których jest motyw lasu. Albo latarni. Albo wstydu. Albo polskości.

Muszę przyznać, że nie jest łatwo mi napisać tę opinię. Znam autorkę. To w takiej sytuacji duże obciążenie. Mógłbym nic publicznie nie pisać, tylko przekazać prywatnie swoje uwagi. Albo jak często widzę w recenzjach i opiniach ludzi, którzy się znają, napisać jakieś okrągłe słowa, w których grzecznie unika się urażających ocen. Skoro jednak postanowiłem upubliczniać swoje wrażenia, to niech tak będzie.

Jestem przekonany, że Iga masz przed sobą znacznie lepszą powieść (a może zbiór opowiadań). Pisz. Nadal pisz. Ze słowami sobie radzisz bardzo dobrze.

Wstyd, I. Zakrzewska-Morawek

Wstyd, Iga Zakrzewska-Morawek

Wyd.: Wielka Litera, 2018

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *