Notatki samobójcy

Jak napisać książkę dla młodzieży poruszających kwestię samobójstwa oraz powodów do niego prowadzących? Jak skonstruować fabułę oraz głównych bohaterów, żeby uniknąć patosu, przesłodzenia oraz nadmiernej dydaktyki? Podjął się tego zadania Michael Thomas Ford w powieści Notatki samobójcy. Głównego bohatera, piętnastoletniego Jeffa poznajemy na oddziale szpitalu psychiatrycznego. Trafił tu po nieudanej próbie samobójczej. Powodów, przez większość książki nie znamy, sam zaś Jeff zachowuje się jak wielu bohaterów powieści dla nastolatków – jest cyniczny, buńczuczny, kąśliwy, ze skłonnościami do przesady.

Świetnie zarysowany jest jego konflikt z psychiatrą, pod którego opieką się znajduje. Jeff, nie zamierza z nim rozmawiać, bo jego zdaniem nie ma do tego powodów. Cały czas ironizuje, prowokuje, bawi się z lekarzem, będąc przekonanym, że prowadzi codzienne rozmowy terapeutyczne na własnych warunkach. W końcu nie jest wariatem!

Oprócz niego na oddziale przebywa jeszcze kilka innych młodych osób. Każdy ze swoją nie do końca ujawnioną historią. Każda postać ma jakieś tajemnice, powoli odkrywane w trakcie książki. Nic więcej nie napiszę, żeby nie ujawniać całej historii. Mamy kilka mocnych scen związanych z seksem, co podobnie jak w przypadku Ktoś na górze mnie nienawidzi początkowo wprawiło mnie w zdumienie, wszak książka jest kierowana do młodzieży 14+. Zaraz sobie przypomina, że żyjemy w świecie wszechobecnego porno, nastolatki zaś dużo wiedzą.

Według raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (Dzieci się liczą 2017 – Raporcie o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce) Polska znajduje się na drugim miejscu w Europie pod względem liczby prób samobójczych zakończonych śmiercią, przez młodzież do lat 19. Według danych z raportu (za 2014) na pierwszym miejscu znajdowały się NIemcy – 224, na drugim, właśnie Polska – 209 przypadków. Czy trzeba dodawać, że liczba ludności w Niemczech jest ponad dwukrotnie większa? W ostatnich trzech latach ta liczba na szczęście spadła (w 2019 – 98 przypadków), ale nadal jesteśmy ogólnie w czołówce państw w przeliczeniu na 100 tys. Mieszkańców.

Wraz zapaścią polskiej psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej temat co jakiś czas powraca w dyskusjach. To wszystko sprawia, że książka powinna być oczywistym kandydatem na lekturę w szkołach podstawowych. Zwłaszcza, że potencjalnych tematów do dyskusji jest tam o wiele więcej. To jednak pobożne życzenie, przy obecnym układzie politycznym, no i wymagałoby od nauczycieli ogromnego przygotowania, delikatności oraz wyczucia. Nie jest łatwo na ten temat rozmawiać. Ale jeśli taka lektura sprawi, że choć jedna osoba zadzwoni pod telefon zaufania (116 111) lub z kimś porozmawia, to już będzie bardzo dużo.

PS. Gratulacje dla tłumaczki, która wiele kwestii „spolszczyła” nadając książce zrozumiały dla czytelników z Polski kontekst.

[Photo by Andy Li on Unsplash]

Notatki samobójcy, M.T. Ford

Notatki samobójcy, Michael Thomas Ford

Wyd.: Nasza Księgarnia, 2017

Tłum.: Maciejka Mazan

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *