Archiwa tagu: Polska

Literatura faktu

Całkiem zwyczajny kraj

Dodaj komentarz

Ludzie oczekują jasnego podziału na bohaterów i zbrodniarzy, a nie skomplikowanych historii, w których kaci stają się ofiarami, bohaterowie działają z niskich pobudek, a szlachetni dowódcy podejmują fatalne decyzje.

Nie jest do końca prawdziwe to zdanie Briana Portera-Szűcsa. Uwielbiamy złożone historie w kinie, literaturze. Kochamy bohaterów, którzy mają własne słabości, nie wierzymy w perfekcyjne ideały. Jednak prawdą jest, że jeśli chodzi o naszą własną historię, wolelibyśmy, żeby wszystko było czarno-białe. Jak w wizji małego dziecka, który musi wiedzieć, kto jest dobry, a kto zły. Jeśli mamy narodowego wieszcza, to nie może mieć rys (patrz: Brązownicy, Boya-Żeleńskiego), jeśli mówimy o jakimś bohaterze wojennym, niech nikt nie śmie wypominać jego słabostek. Dlatego taką niechęcią darzone są wszelkie skazy, gdy Polak nie okazuje się szlachetny, wspaniałomyślny i dobroduszny, tylko jest gnidą, antysemitą, leniem i wałkoniem, a bohaterstwo zdarza mu się przez przypadek (choć z drugiej strony kochamy Franciszka Dolasa). Ten problem zaczął znów narastać, odkąd władza próbuje pisać martyrologię na nowo, zaś każdy kto podważa mit Polaka-bohatera jest od razu wrogiem i nie ma prawa o sobie mówić, jako o patriocie (podobnie zresztą jak w Turcji Erdogana). Patologią jest przejmowania symboliki i wymuszanie na innych “jednego słusznego patriotyzmu”. Dlatego też niełatwego zadania podjął się amerykański historyk z polskimi korzeniami Brian Porter-Szűcs pisząc książkę Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii. Czytaj dalej Całkiem zwyczajny kraj →

Literatura faktu, Wspomnienia/Biografie

Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku

Dodaj komentarz

Pavol Rankov umieścił swoją opowieść w Levicach, słowackim miasteczku, które w wyniku wichrów historii znalazło się na Węgrzech. Andrea Tompa opowiada o Węgrach i Żydach, którzy nie zmieniając miejsca zamieszkania znaleźli się w Rumunii. Do każdej z tych sytuacji pasują słowa Zbigniewa Kadłubka, które przytacza Zbigniew Rokita w Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku w odniesieniu do Ślązaków.

Zbigniew Kadłubek nazwał Ślązaków osiadłymi nomadami: tkwią w jednym miejscu od tysiąca lat, zmieniają się tylko kraje, w których przychodzi im tkwić. 

Czytaj dalej Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku →

--Najważniejsze--, Poradniki, Wspomnienia/Biografie

Nauczyciel z Polski

Dodaj komentarz

Wszyscy źli mogą nas nienawidzić, najważniejsze jednak, żeby wszyscy dobrzy nas kochali.

Pamiętam taką scenę, gdy mój młodszy syn właśnie zmieniał szkołę podstawową z jednej na drugą (po klasach I-IV w roku deformy gimnazjów). To był zdaje się pierwszy tydzień nowego roku szkolnego i miała się odbyć jakaś krótka klasowa wycieczka. Wokół autokaru grupki nauczycieli i uczniów i wyraźnie odróżniająca się jedna nauczycielka, na której te małe jeszcze dzieciaki wisiały niczym winogrona i zadawały dziesiątki pytań. Wyraźnie dobrze się czuły w jej towarzystwie. Czytaj dalej Nauczyciel z Polski →

Esej/Reportaż, Literatura faktu, Porzucone w trakcie

Poniemieckie

Dodaj komentarz

Wracając niegdyś z Karkonoszy zatrzymaliśmy się z M. w pałacu w Wojanowie widocznym na zdjęciu ilustrującym tę notkę. Rozmawialiśmy wtedy o tej części naszej historii, o której niechętnie się wspomina. Chodzi o Ziemie Odzyskane, zostały włączone do Polski po II Wojnie Światowej w konsekwencji traktatu jałtańskiego. Pałac w Schildau, bo tak zwał się Wojanów przed 1945 rokiem istniał od XVII wieku. Ostatnimi właścicielami byli konsul dr Kurt Effenberger z Wrocławia i Wilhelm Kammer. Z notki w wikipedii wyczytamy, że po 1945 roku w pałacu i folwarku znajdował się PGR. Obecnie pałac jest własnością prywatną, mieści się w nim kompleks hotelowo-konferencyjny”. Nie wyczytamy tam jednak, że stało się z nim to co z wieloma poniemieckimi rezydencjami, został splądrowany, ograbiony, a ostatecznie niszczał, bez koniecznych remontów i zainteresowania mieszkańców (robotników rolnych). Z oryginalnych elementów i wystroju nie zostało praktycznie nic. Czytaj dalej Poniemieckie →

Literatura faktu, Wspomnienia/Biografie

Matka Polka

Dodaj komentarz

Amerykanka, Brytyjka, Polka. Potrafi jasno i precyzyjnie wyjaśnić, dlaczego zdecydowała się na obywatelstwo każdego kraju.

Wnikliwa dziennikarka, o niebywale analitycznym i szerokim spojrzeniu na świat. Imponuje jej zdolność do kreślenia możliwych scenariuszy wydarzeń geopolitycznych z równoczesnym przyznawaniem się do własnych ograniczeń – nie wiem, tego nie rozumiem. W naszym świecie publicystów krajowych, rzadko zdarza się ktoś, kto “nie wie”. Tu wszyscy wszystko wiedzą i są przekonani o słuszności własnych przekonań oraz ogromie posiadanej wiedzy. Anne Applebaum. Książka Matka Polka to zapis jej rozmowy z Pawłem Potoroczynem.  Czytaj dalej Matka Polka →

--Najważniejsze--, Literatura faktu, Wspomnienia/Biografie

Nr 56. Pamiętaj nazywam się Ekaterina

Dodaj komentarz

Rozpieprza mnie ta książka od samego początku. Nie przypominam sobie, żebym kiedykolwiek reagował tak emocjonalnie. Co chwilę muszę przerywać. Sięgnąłem do niej pod wpływem lektury ostatnich reportaży Izy Klementowskiej. Nie chciałem uwierzyć, w to co pisała. Że w zamkniętych obozach dla uchodźców w Polsce (czyli “polskich obozach”) nadaje się ludziom numery, pozbawiając ich tym samym godności i tożsamości. Klementowska rozmawia z Shirin – numerem czterdzieści osiem przebywającej w obozie Lesznowoli. Sprawdzając informacje o obozie w Lesznowoli niemal natychmiast trafiam na książkę dziennikarki Ekateriny Lemondżawy, uciekającej z Gruzji przed służbą bezpieczeństwa – Nr 56. Pamiętaj nazywam się Ekaterina. Czytaj dalej Nr 56. Pamiętaj nazywam się Ekaterina →

--Najważniejsze--, Esej/Reportaż, Literatura faktu

Skóra. Witamy uchodźców

Dodaj komentarz

Minuty. Reportaże o starości Izy Klementowskiej, to książka, którą podsuwałem wielu osobom. Jedna z najważniejszych i najmocniejszych książek ostatnich lat i chyba dotychczas nie spotkałem nikogo, na kim nie zrobiłaby wrażenia, zwłaszcza, że pierwszy rozdział realnie zatyka dech w piersi.

Teraz miałem tak samo znów przy pierwszym rozdziale nowej książki – Skóra. Witamy uchodźców. Mieszał mi trochę w głowie. Irytowałem się, że autorka pisze tak niejasno, że nie wiadomo, czy opisuje więzienie w Evin w Iranie, czy obóz dla uchodźców w Lesznowoli w Polsce. Nie byłem w stanie w to uwierzyć, dopuścić do siebie. Czytaj dalej Skóra. Witamy uchodźców →

Porzucone w trakcie, Wspomnienia/Biografie

Znikanie

Dodaj komentarz

Wygląda na to, że mam ograniczoną odporność na czytanie o mankamentach życia w Polsce. Mankamentach, które są widoczne zwłaszcza, gdy przyjdzie nam się zderzyć z poważnym wyzwaniem – chorobą, niepełnosprawnością, starością. Wówczas, gdy potrzebujemy więcej uwagi i zainteresowania od otoczenia – zwykłych ludzi w sklepach, przychodniach, szpitalach, urzędach – i gdy tej uwagi nie otrzymujemy. Czytaj dalej Znikanie →