Szczera prawda o nieuczciwości

Tydzień temu podczas Fund Forum organizowanym przez firmę Analizy Online miałem przyjemność poprowadzić wykład dotyczący etyki sprzedaży. Zadanie nieco ryzykowne, wszak na sali było około pół tysiąca sprzedawców. Może mnie nie znienawidzili. Jeden ze znajomych po wykładzie nadał mi miano kaznodziei rynku. To nieuzasadnione. Nie zamierzam nikogo zmieniać, potępiać ani wskazywać mu ścieżek postępowania. Chciałem raczej zwrócić uwagę na pewne mechanizmy funkcjonowania sprzedaży w firmach finansowych (i nie tylko), które prowadzą do sporego konfliktu interesów.

To coś na co zwraca uwagę w pewnym stopniu profesor Andrzej Blikle w Doktrynie jakości. Mam przekonanie, że zwrócenie uwagi na pewne wątpliwe zachowania i procedury, do których się przyzwyczailiśmy pozwoli czasem na bardziej rozsądne (chciałoby się powiedzieć: etyczne) podejście do problemu.

Z podobnego założenia zdaje się wychodzić Dan Ariely w swojej nowej książce Szczera prawda o nieuczciwości. Ariely znany z wprowadzenia pojęcia “przewidywalnej nieracjonalności” tym razem próbuje zdemaskować mechanizmy stojące za tymi wszystkimi drobnymi oszustwami w naszym życiu. Samooszukiwaniem się, gdy rozwiązujemy testy, w których mamy możliwość zerknięcia na odpowiedzi. Wykorzystywaniem drobnych sytuacji, w których tłumaczymy sobie, że przecież inni też tak robią. Oszukiwaniem w ramach pracy korporacji, żeby spełnić oczekiwania klientów lub przełożonych.

Ariely nie poucza. Pokazuje mechanizmy i stara się je wyjaśniać. Przy czym zwraca uwagę na fakt, że drobne oszustewka przy naszej zdolności do widzenia siebie samych przez pryzmat osoby moralnej, to wyjątkowo niezła mieszanka.

Ludzie jednak nie są z gruntu niemoralni. Czasem przekraczają granice z wygody, czasem zapominają. Zwykle wystarczy drobne przypomnienie, lub jakieś zwrócenie uwagi aby nasz wewnętrzny moralny kompas wracał na swoje miejsce.

Bardzo niewielu ludzi kradnie na całego. Wielu dobrych ludzi zaś oszukuje tylko trochę, to tu, to tam – zawyżając liczbę godzin, za których płacą ich klienci, zgłaszają większe szkody we wnioskach o odszkodowanie, zalecają swoim pacjentom niepotrzebne terapie i tym podobnie. Również firmy znajdują wiele sposobów, w jakie mogą oszukiwać po trochu. Pomyśl o firmach oferujących karty kredytowe, które bez powodu podnoszą oprocentowanie i wymyślają rozmaite ukryte kary i opłaty (nazywane przez pracowników “stymulatorami dochodów”). […] Wszystko to oznacza, że chociaż, rzecz jasna, należy zwracać uwagę na rażące wykroczenia, jeszcze ważniejsze wydaje się przeciwdziałanie drobnym i bardziej rozpowszechnionym formom nieuczciwości – niewłaściwym zachowaniom, z którymi spotykamy się na co dzień, jako sprawcy i ofiary.

Szczera prawda o nieuczciwości, D. Ariely

Szczera prawda o nieuczciwości, Dan Ariely

Wyd.: Smak Słowa, 2017

Tłum.: Agnieszka Nowak-Młynikowska

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *