Nie jestem kosmitą

Poznając świat osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a w szczególności z zespołem Aspergera jednym z najważniejszych źródeł były dla mnie wspomnienia spisane przez nich samych. Daniel Tammet, Donna Williams, Temple Grandin, Dietmar Zöller, Axel Brauns, John Elder Robison. Dzięki temu można zrozumieć ich świat. Nie perspektywę terapeutów, rodziców, naukowców. Ta oczywiście też jest ważna, ale pokazanie swoich własnych odczuć i emocji, sprostowanie różnego rodzaju nieporozumień, a przede wszystkim wyjaśnienie różnych zachowań daje szansę na zrozumienie i akceptację. To bardzo ważne. Zbyt często dorośli w stosunku do dzieci zachowują się tak, jakby ich wybory były najlepsze. Zbyt często terapeuci próbują skorygować zachowania niepożądane, nie zastanawiając się do czego służą. Zbyt często nauczyciele nie zwracają uwagi na nieco inne postrzeganie świata i odczuwanie przez dzieciaki ze spektrum autyzmu.

Książka Joanny Ławickiej Nie jestem kosmitą jest ważna przede wszystkim dlatego, że autorem jest osoba z zespołem Aspergera (ZA), która przy okazji jest pedagogiem specjalnym. Albo odwrotnie. Jak kto woli.

Choć skierowana do młodych osób z ZA powinna być czytana również przez dorosłych – nauczycieli, rodziców, terapeutów. Joanna Ławicka służy ogromnym wsparciem, pod hasłem nie musisz zmieniać się przeciwko sobie. Możesz zmienić tę część swoich zachowań, przyzwyczajeń, które utrudniają ci funkcjonowanie w społeczeństwie. Wyraźnie pisze, że nie zawsze terapia będzie najlepszym wyborem. Terapia ma przede wszystkim służyć tobie, a nie twoim opiekunom, czy ludziom dookoła.

Problem izolowania się osób z zespołem Aspergera to nie tylko kwestia zaburzeń rozwoju i nasilonego koncentrowania się na wybranej dziedzinie lub hobby. Niestety, bardzo często jest tak, że otoczenie skupia się na zabijaniu lub tłumieniu w dziecku jego wyjątkowo silnych pasji, jako objawów charakterystycznych dla zaburzeń ze spektrum autyzmu, zamiast odpowiednio wspierać je i uczyć, jak może dotrzeć do rówieśników lub innych ludzi o podobnych zainteresowaniach.

Całkiem niedawno rozmawiałem o pewnym wpisie w diagnozie dokonanym przez terapeutę – “dziecko posiada dużą wiedzę nieadekwatną do wieku”. Nie chodziło przy tym o seks. Więc moje pytanie brzmi jaka wiedza jest nieadekwatna do wieku? Dzieciaki interesują się dinozaurami, tramwajami, chemią, astronomią, biologią. Jest jakiś próg kiedy mogą to robić? Czy zainteresowanie adekwatne to wiedza o tym, że dinozarów było dużo, a nieadekwatna, gdy potrafi wymienić się wszystkie łącznie z cechami charakterstycznymi? Joanna Ławicka potwierdza moje skryte przypuszczenia, że w wielu przypadkach ograniczamy dzieci z ZA dla własnej wygody.

Podobnie jak dla większości ludzi z zespołem Aspergera, najważniejszą sprawą w życiu jest dla ciebie prawdopodobnie możliwość realizowania swoich pasji. W kryteriach diagnostycznych jest mowa o „szczególnie nasilonych, wyizolowanych zainteresowaniach”, ale nie pozwól sobie wmówić, że twoja fascynacja jakimś tematem to coś złego. Naucz się ją wykorzystywać dla dobra swojego i innych ludzi. Nieważne, czy twoją pasją jest kolekcjonowanie figurek bohaterów Gwiezdnych wojen czy fizyka kwantowa. Nie jest istotne, czy spożytkujesz to zamiłowanie w pracy zawodowej, czy tylko będziesz poświęcać mu swój wolny czas – masz do tego prawo.

Nie pozwól nazywać „fiksacjami” i „stereotypiami” rzeczy, które dają ci radość.

To bardzo ważna i mądra książka.

Nie jestem kosmitą, J. Ławicka

Nie jestem kosmitą. Mam zespół Aspergera. Joanna Ławicka

Wyd.: Seven Heroes, 2016

2 komentarze do “Nie jestem kosmitą”

  1. Mój synek fascynuje się dziwną grą Minecraft. Mógłby grać ciągle, tworzyć tam różne rzeczy. Podgląda filmy na youtube, gdzie dorośli goście tłumaczą, jak coś zrobić. To są praktycznie początki programowania, trzeba wpisywać komendy itd. Zatem synek ma pewnie Aspergera. Nie wiem, nie badałem. Ale zawsze przy takich książkach jak ta, zadaję sobie pytanie, gdzie są granice normalności. Bo wygląda na to, że posiadanie jakichkolwiek zainteresowań, które wykraczają poza powierzchowne, to już Asperger, nienormalność, choroba.

    1. Samo zainteresowanie to zbyt mało, żeby stawiać diagnozę.
      Minecraft jest pociągający dla dzieciaków bo jest prosty ale daje mnóstwo możliwości.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *